Patrick Bernauw: achter het mistgordijn rond de Rechtvaardige Rechters... het Bloed van het Lam?

Zelden zoveel non-informatie verzameld gezien als in VRT-Journaal, Terzake, Zevende Dag en zowat alle kranten van de afgelopen dagen, met uitzondering van De Standaard. De zogenaamde "nieuwe wending" in de zaak is al jaren oud, inclusief de naam van de "vooraanstaande familie", en alle heisa is nauwelijks meer dan een replay van een piste die Marc Reynebeau al in 2012 uitvoerig belichtte. Een goede reden waarom een kunstwerk tachtig jaar lang niet anoniem teruggegeven kon worden, terwijl er al een waterdichte procedure voor werd uitgewerkt, heb ik nog niet gehoord. Zoals er ook te weinig vragen gesteld worden bij indianenverhalen in de rand, die het spel op de wagen moeten houden, bijvoorbeeld met betrekking tot  de restauratie (ook al een piste die dateert uit de vorige eeuw) waarin Paul De Ridder op basis van een kleurenfoto een origineel van een kopie kan onderscheiden.  

Stel dat het paneel  van de Rechtvaardige Rechters straks met Pasen weer opduikt - de bisschop, die het mysteriespel gretig meespeelt, heeft een mystieke oproep in die zin gelanceerd - dan kan men zich terecht afvragen of al deze commotie rond een naam die al jaren circuleert en die Paul De Ridder niet mag en kan noemen, niet een heel andere naam verbergt... en een heel andere kwestie ook. Het parket van Gent heeft de zeven kinderen van oud-minister August De Schryver gecontacteerd, maar zowel de kinderen als het parket bevestigen dat er nul komma niks te bevestigen valt. Toen de naam De Schryver jaren geleden viel, reageerden de kinderen ook al schriftelijk, met een formele ontkenning (zie Het Nieuwsblad). Wie de naam "De Schryver" draagt moet ondertussen behoorlijk pissed off wezen.

Is dit geen electorale stunt van N-VA-er De Ridder, die er samen met het bisdom in geslaagd is de VRT voor hun kar te spannen, wat is het dan wel? De interesse voor het mysterie van de Rechters was tanende, maar het bisdom zoekt tegenwoordig wel heel naarstig nieuwe inkomsten, en men kan meesurfen op de verse belangstelling gewekt door de restauratie en Clooney's Monuments Men. De journalisten van tegenwoordig zijn niet langer vertrouwd met het dossier - in de jaren negentig van de vorige eeuw was dat nog anders - en laten zich in de luren leggen door een paar namen die vertrouwen wekken, met een verhaal dat niet meer is dan opgewarmde kost, aan alle kanten rammelt, maar waarbij niemand op de redactie door gebrek aan dossierkennnis in staat is de juiste kritische vragen te stellen. Zodra de "scoop" van 12 minuten werd gelanceerd, kon de VRT zich ook niet meer terugtrekken zonder gezichtsverlies te lijden, zodat de non-informatie over het non-event diende voortgezet in andere televisionele bijdragen... en ook de kranten niet mochten achterblijven met hun non-informatie. 

Het kan niet ontkend worden dat Paul De Ridder erin geslaagd is, met de onwaarschijnlijke hand- en spandiensten hem verleend door VRT, een saaie "cold case" om te toveren "tot een potentiële tv-serie", zoals het vandaag in De Morgen  te lezen staat. Waarna eens te meer een artikel volgt dat een volledige bladzijde lucht beslaat, en waarin een journalist zonder kennis van zaken niet terzake doende vragen stelt aan BV's die al evenmin van toeten noch blazen weten, in dit geval scenarist Ward Hulselmans en thrillerschrijver Pieter Aspe. Dat het verhaal "dramatisch een beetje dood" is, zul je alleen noteren uit de mond van "experten" die Het Laatste Nieuws op de VRT gevolgd of de pagina in de gelijknamige krant van het afgelopen weekend gelezen hebben, waarin "80 jaar complottheorieën" herleid worden tot de meest spraakmakende hypothesen van de jongste 14 jaar, op eentje na (die zich makkelijk in een paar regels laat samenvatten). Dat de "informatie" die Hulselmans bijdraagt, zelfs vanuit zijn vakgebied, niet correct is, het zal de kwaliteitskrant worst wezen. Meer dan twintig jaar geleden ben ik samen met Fernand Auwera en Guy Didelez inderdaad betrokken geweest bij een VRT-drama-project van de ondertussen overleden dramaturge Marga Neirynck, rond de Rechtvaardige Rechters. Maar het project werd niet afgewerkt omdat er "geen leven" in zat of "de inzet niet groot genoeg" was - met een (toen nog) zeer vers nazi-spoor en drie potentiële moorden, lijkt dat wel zeer kort door de bocht - maar omdat men zo kort na De Bossen van Vlaanderen geen geld meer had voor een nieuwe geldverslindende historische-misdaadreeks.

Plat opportunisme tallenkant, gecombineerd met tenen krullende onwetendheid? Of een mistgordijn, om de ware namen en de ware kwestie achter het mysterie van de Rechtvaardige Rechters buiten beeld te houden? Omdat ik, als auteur van historische faction thrillers, mijn hand niet omdraai voor een complottheorie meer of minder, laat ik aan u de keuze, beste lezer. Maar als u dan toch een poging doet om een weloverwogen mening te formuleren, sta dan ook even stil bij het volgende:

Wat in het artikel van Het Laatste Nieuws  van afgelopen weekend te lezen staat onder "het ligt in de crypte van Albert I", is net niet helemaal verzonnen door de journaliste, die uiteraard niet de moeite gedaan heeft haar informatie even bij Chris Noppe te checken, maar die zoals het gros van haar collega's  overschrijft van diezelfde collega's (en Wikipedia natuurlijk). Het is anderzijds wel een feit dat de bisschop op de vooravond van Pasen een mystieke oproep doet, die op een eigenaardige manier een verwrongen echo is van de thema's uit mijn boek Het Bloed van het Lam (2006). Zoals het ook een feit is dat de website De Openbaring van Arsène Goedertier  net live is gegaan, en dat het de stelling van Noppe is dat we de naam van "de vooraanstaande familie" niet in Gent, maar in Laken moeten zoeken.

Dat er mogelijk een verband bestaat tussen de Rechtvaardige Rechters en Marche-les-Dames is overigens ook al geen echt nieuwe piste: zie bijvoorbeeld de post op deze website, daterend van 2011.

Wat in De Openbaring van Arsène Goedertier te lezen staat - de publicatie van het boek staat gepland voor het najaar 2014 - is dat wél.