Marche-les-Dames: de Rechtvaardige Rechters

Onderstaand mailtje van de historicus Ivan Dockx was zo interessant, dat Patrick Bernauw zijn toestemming heeft gevraagd - en gekregen - om het quasi-integraal te publiceren op de blog Mysterieus België:

Ikzelf ben historicus van opleiding en in mijn vrije tijd hou ik mij nog vaak bezig met interessante historische gebeurtenissen. Sinds enige tijd heb ik mij ook verdiept in het mysterie van de Rechtvaardige Rechters. Vooral de theorie uit 2004 als zou het paneel van de Rechtvaardige Rechters iets te maken hebben met de dood van Albert I lijkt mij zeer interessant. Volgens mij is dit het correcte spoor. Met veel aandacht heb ik de uiteenzetting gelezen op de website juliensart.

Op het einde van deze website/theorie werd er een oproep gedaan naar mensen die deze theorie zouden kunnen aanvullen. Daarom dat ik nu even mail.

Vele vragen werden nog gesteld en dienden nog te worden aangevuld. Was Albert I lid van een geheim genootschap, ligt er iets verborgen in Marche-les-Dames en zo ja, wat dan. Wat zijn de geheime boodschappen die werden opgenomen in het Lam Gods? Voor wie waren deze boodschappen bestemd? Waarom werden zij opgenomen in het paneel?

Vragen die op de website nog niet beantwoord werden. Ik merk ook dat er op het internet verschillende fora bestaan waar er druk wordt gespeculeerd over de verschillende pistes in het onderzoek en waar het paneel zich dan wel zou moeten bevinden tot op heden zonder resultaat.

Graag vul ik hieronder de theorie van Marche-les-Dames en koning Albert I verder aan naar best vermogen. U zal dan ook merken waarom ik ervan overtuigd ben dat dit het juiste spoor is. Hopelijk kan ik zo een deel bijdragen in de speurtocht naar de Rechtvaardige Rechters. 

Indien er geheime boodschappen werden verwerkt in het Lam Gods dan moet daar een goede reden voor geweest zijn. Dit brengt mij als historicus terug tot het ontstaan van het Lam Gods, dat werd geschilderd in 1432. Het Lam Gods heeft een duidelijke band met de stichting van de Orde van het Gulden Vlies door Filips de Goede in 1430. Het Lam Gods werd in deze periode en deze context gemaakt, voor de aanbidding door de Vliesridders. De Orde van het Gulden Vlies is een van de meest prestigieuze ridderordes. Toch is de oorsprong ervan met mysterie omhuld, tevens de betekenis ervan. Vanwaar komt de term Gulden Vlies? Het zou een verwijzing zijn naar de mythologie en niet zozeer een verwijzing naar een christelijke oorsprong : hoewel het een zeer katholieke ridderorde was. Het zou een verwijzing kunnen zijn naar het feit dat de hertogen van Bourgondië afstamden van de Trojanen of naar het feit dat zij afstamden van Christus en Maria-Magdalena. Dit oude verhaal kennen we beter uit De Da Vinci Code, maar deze verhalen leefden sterk in Bourgondië, zeker te Vezelay. Was Filips de Goede hiervan op de hoogte? Bovendien werd aan het ordeketen een schaap/schaapvacht bevestigd. Een verwijzing naar het Lam Gods? Ook de betekenis van deze Orde is met mysterie omhuld : wat deden deze Vliesridders, wat was hun nut, wat was hun betekenis?

Aan het ontstaan van het Gulden Vlies wil ik verder geen aandacht besteden : wel aan het verloop van deze Orde, die als grootmeester eerst de hertogen van Bourgondië kende, later de Habsburgse vorsten met onder andere Karel V (°Gent 1500). Bij de troonsafstand van Karel V verdeelde hij zijn erflanden onder zijn zoon Filips II en zijn broer Ferdinand. Ook de orde van het Gulden Vlies werd toen gesplitst in een Oostenrijkse en Spaanse tak. De katholieke koning van Spanje en de katholieke keizer van Oostenrijk waren de grootmeesters van hun tak. Ook onze koning Albert I werd in 1907 ridder in de Orde van het Gulden Vlies, net zoals zijn vader, grootvader, oom voor hem. Door het verloop van de wereldgeschiedenis komt deze Orde echter in het gedrang. In 1918 valt de Habsburgse monarchie van de troon. De Oostenrijkse tak van het Gulden Vlies is dus zijn macht en troon kwijt. De Spaanse koning kan stand houden totdat in 1931 de republiek in Spanje uitgeroepen wordt. Hier komen we terecht in de jaren dertig. In 1932 is het overigens de viering van 500 jaar Lam Gods en zijn we slechts twee jaar voor de diefstal van de Rechtvaardige Rechters en de dood van Albert I.

Na de val van de Oostenrijkse keizer en de Spaanse koning wou Albert I zich als grootmeester van deze orde laten herkennen. Hij was afstammeling van Filips de Goede en een van de laatste katholieke koningen in Europa en ter wereld. Bovendien heerste hij over een deel van de erflanden waar de orde werd gesticht door zijn voorvader in 1432. Omtrent deze ambities van onze koning zijn historische bronnen voor handen, hij werd hierin zelfs gesteund door Belgische intellectuelen en zijn zoon Leopold III, ridder van het Gulden Vlies sinds 1923. Was deze ambitie van onze koning destijds er te veel aan? Kende Albert I als Vliesridder de speciale betekenis van het Lam Gods en ging hij daarom op speurtocht in Marche-les-Dames. Het valt moeilijk te bewijzen maar er zijn zeker aanwijzingen. Ligt/lag daar iets verborgen? Zeker is dat de koning speciale aandacht had voor deze rots die sedert jaren een heilige plaats zou geweest zijn. Er zijn ook brieven bekend van Albert I aan zijn zoon Leopold III met de vraag om eens samen te gaan klimmen in Marche-les-Dames. In februari 1934 ging Albert I echter zonder zijn zoon want deze was toen op reis. Zijn dood was destijds en nu nog met het nodige mysterie omhuld. Er zijn teveel toevalligheden in dit verhaal, vandaar dat ik vermoed dat de link tussen de Rechtvaardige Rechters en Albert I en het Gulden Vlies correct is, zeker gezien de tijdsperiode. Vermeld ik hierbij ook nog even dat volgens sommige pistes ook Leopold III (erfopvolger van Albert I) en tevens ingewijde, moest verdwijnen. Zeer mysterieus komt zijn vrouw in 1935 om in een auto-ongeluk, de koning zelf overleeft maar is zwaargewond.

Voorts ging koning Albert I destijds ook persoonlijk naar Versailles om na WOI de vredesverdragen mee te bepalen. Een van de punten die werden opgenomen in de notulen was de terugkeer van het Lam Gods. Vandaag de dag is onze koning Albert II (geboren in het rampjaar 1934) een van de laatste katholieke vorsten die lid is van de beide takken van het Gulden Vlies. De enige andere persoon op de hele wereld die hieraan voldoet is Jean van Luxemburg, merkwaardig genoeg de schoonbroer van onze koning. In de jaren 30 hadden zij nog een katholieke collega, namelijk de koning van Italië : dit was niemand meer dan de schoonzoon van Albert I. Het Belgische vorstenhuis kon dus zeker en vast het grootmeesterschap van het Gulden Vlies claimen op basis van verschillende standpunten. Overigens werden de schatten van het Gulden Vlies van oudsher in Brussel bewaard : vanaf de stichting in 1430 tot in 1797: toen werden zij tijdens de Franse Revolutie overgebracht naar Wenen.

Vooral het feit dat de rots van Marche-les-Dames op het paneel de Rechtvaardige Rechters staat afgebeeld vind ik een prachtig staaltje van speurwerk. Het zou perfect kunnen kloppen en dit zou de sleutel kunnen zijn. De gebroeders van Eyck schilderden met veel symboliek en hun cryptische verwijzingen zijn bekend. Het hoofd van de Christusfiguur in de rots vond ik eerst ver gezocht, maar was dit misschien de plaats waar gezocht moest worden in de rots? Was Albert I hiernaar op zoek/onderweg?

De afkomst van de gebroeders van Eyck is nog steeds onzeker, maar vast staat dat zij de Maasstreek zeer goed kenden. Schilders gebruikten vaak de eigen regio in hun schilderijen, denken we maar aan Rubens en Elewijt. Wat ik me nog afvraag is het volgende. De rots wordt afgebeeld helemaal links onderaan het Lam Gods. Is de rest van het landschap ook gespiegeld aan de werkelijke plaats? Rechts van de rots vinden we vandaag het kasteel van de familie van Arenberg met daaraan een kapel en de abdij. De plaats waar het Lam Gods afgebeeld is zou zich daar dan ergens situeren vandaag de dag. Vooraan staat er ook een waterput : een symbool voor de rivier de Maas? Die vlak voor de rots van Marche-les-Dames stroomt? Ook de verwijzing omtrent het glasraam van Johannes de Doper in de abdijkerk vind ik zeer toevallig. In de linkerhand heeft Johannes het Lam Gods in de handen, met de rechterhand wijst hij naar de rots van Marche-les-Dames. Bovendien was dit een zeer oude abdij, nog opgericht door Godfried van Bouillon, een van de eerste kruisvaarders. Zijn naam wordt ook genoemd in verhalen omtrent het Heilig Graf, de tempeliers,...ook het verhaal van het Heilig Bloed was in Brugge in die periode alom tegenwoordig. De gebroeders van Eyck waren hiervan op de hoogte en werkten in opdracht van hun meester Filips de Goede : die instructies kon geven voor het Lam Gods. Het valt mij ook op dat enkele dagen na de dood van Albert I de rots van Marche-les-Dames een geklasseerd landschap werd. Een van de eerste in België en afgevaardigd door de bevoegde minister. Mocht er op de rots nooit meer geklommen worden, mocht deze plaats nooit meer betreden worden, alles moest in de toenmalige toestand behouden blijven.

Vandaag de dag is er nog een gedenkplaats aan de voet van de rots. Waar Albert I gevonden werd staat een kruis, vandaag de dag overwoekerd door takken en struiken. Dit kruis stond er blijkbaar al voor de dood van de koning en werd geplaatst door de leden van het adellijke geslacht van Arenberg. Om welke reden? Voorts is er op de plaats niet veel meer te zien vandaag de dag. Wat wel opvallend is of vergezocht, maar daarom misschien geen toeval : er is een haag gesnoeid in de eerste letter van de toenmalige koning : namelijk de A. Het puntje van deze A-haag wijst naar boven, naar de rots. Waar de koning de dood vond in de zoektocht naar? De letter A is echter ook cryptisch een verwijzing naar de passer : een symbool uit de vrijmetselarij. Deze passer is ook terug te vinden : jawel in het Warandepark voor het Koninklijk Paleis te Brussel. Sommige pistes verwijzen naar het graf van Albert I als zijnde de bergplaats van het verdwenen paneel de Rechtvaardige Rechters. De link met Albert I is er dus, maar wat ik niet begrijp is dat nog niemand eraan gedacht heeft dat het paneel verborgen zou kunnen zijn in Marche-les-Dames : op de plaats die het paneel zelf aangeeft.

 Later ontving Patrick Bernauw nog deze addenda van Ivan Dockx:

In het Lam Gods is wellicht nog een verwijzing naar de Orde van het Gulden Vlies verwerkt. Op het paneel staat naast het Lam Gods aan de rechterkant een zuil, aan de linkerkant een kruis. De zuil zou verwijzen naar de Tempeliers. Zij werden uitgeroeid in 1314. Het kruis is speciaal want een Sint-Antoniuskruis (T). De Orde van Sint-Antonius zou de taak van de Tempeliers hebben overgenomen na hun uitroeiing. Deze Orde verdween later in de Nederlanden en ging op in...Het Gulden Vlies dat de vorige orde zou vervangen. Deze symbolische verwijzingen in het paneel kunnen geen toeval zijn.

Jan Van Eyck en Joos Vydt waren beiden vertrouwelingen van Filips de Goede. Jan Van Eyck zou zelf ook lid geweest zijn van de Orde van Sint-Antonius : van hem is nog een portret van een man bekend met een T-kruis rond de nek.

Er is ook een duidelijke link tussen Johannes De Doper (figuur op andere gestolen paneel dat later werd teruggebracht) en Marche-les-Dames. Deze figuur was de patroon van de Johannieterorde, een orde met een gelijk doel als de Sint-Antoniusorde (symbool T-kruis), waar dus ook Van Eyck mee vertrouwd was.

Te Marche-les-Dames stond vroeger een hospitaal voor de kruisvaarders of pelgrims naar Jeruzalem. Van oudsher staat daar ook de kapel St-Jean. Later afgebroken en terug een kapel geplaatst door de familie d'Arenberg. Ook in de abdij aldaar is een glasraam gewijd aan deze figuur. Van Eyck kende dus de Maasstreek en wie weet ook het oude hospitaal aldaar.


Ivan Dockx

Meer informatie op Mysterieus België over "De Moord op Albert I" . Patrick Bernauw behandelt de thema's die aan bod komen in dit artikel van Ivan Dockx ook in zijn historische thrillers Het Illuminati Complot of Het Bloed van het Lam. Rond de mysteries van het Heilig Bloed of de Graal en de Rechtvaardige Rechters organiseert Mysterieus België in samenwerking met Patrick Bernauw en vzw de Scriptomanen stadsspelen in Gent en Brugge, maar u kunt die ook zelf organiseren en spelen met een handig doe-het-zelf pakket.